En yaxsi kop dermani
Mədə də köp iş həyatınıza və hətta sosiallaşmanıza təsir edə bilər. Köp həm böyüklər, həm də uşaqlar arasında yaygındır. Əksər insanlar mədə şişkinliyini qarın boşluğunda dolğunluq və sıxılma hissi kimi təsvir edirlər. Mədəniz müxtəlif səbəblərdən şişmiş, sərt və ağrılı ola bilər. Bəs rahat yaşam tərzi üçün en yaxşi kop dermani hansıdır?
Köp nədir?
Köp mədə-bağırsaq traktının (ağızdan anusa qədər olan həzm traktının) hava və ya qazla dolması zamanı meydana gələn bir vəziyyətdir. Şişkinlik tez-tez aşağıdakı simptomlarla müşayiət olunur:
- Ağrı
- həddindən artıq qaz
- tez-tez geğirmək
- mədə gurultu
- qarın gurultusu
- toxluq hissi
Bundan əlavə, şişkinlik qarının daha böyük görünməsinə (hamilə kimi), spazm və ağrıya səbəb ola bilər. Həzm sistemində mədənin şişməsinə səbəb olan iki qaz mənbəyi var. Bunlardan biri bağırsaqdakı bakteriyalar tərəfindən əmələ gələn qaz, digəri isə yemək və ya içmə zamanı udulmuş havadır. Digər tərəfdən, bədəndə həddindən artıq maye yığılmasının, yəni ödemin şişkinliyə səbəb olduğu düşünülür. Ancaq şişkinliyi bədəndə su-ödem yığılması ilə eyni şey hesab etmək olmaz. Çünki şişkinliyin mənbəyi bədəndə yığılan qazdır.
Mədədə köpə nə səbəb olur?
qaz və hava
Mədədə şişkinlik və qaz bir-biri ilə sıx bağlıdır. Qaz, xüsusilə yeməkdən sonra mədə şişkinliyinin ən çox yayılmış səbəbidir. Həzm olunmamış qida parçalanmağa başlayanda və ya hava udulduğunda həzm sisteminizdə qaz yığılır. Hər bir insan yemək yeyərkən və ya içərkən havanı udur. Ancaq bəzi insanlar çox tez yemək və ya içmək, saqqız çeynəmək və siqaret çəkməkdən daha çox hava udurlar.
Gəyirmək, udulmuş havanın bədəni tərk etmə üsuludur. Qazın yığılması ilə yanaşı, bədəndən havanı çıxara bilməmək də mədə şişkinliyinə səbəb olur. Qaz da hamiləlik zamanı şişkinliyin ümumi səbəbidir.
Şişkinliyin tibbi səbəbləri
Bəzi tibbi səbəblər də köpə səbəb ola bilər. Bunlar;
- irritabl bağırsaq sindromu (qıcıqlanmış bağırsaq sindromu)
- Ülseratif kolit və ya Crohn xəstəliyi kimi iltihablı bağırsaq xəstəlikləri
- Sinə içində ağrılı yanma hissi
- Qidaya qarşı dözümsüzlük (bədənin qidaya dözə bilməməsi)
- Çəki artıqlığı
- Hormonal ifrazatlar (xüsusilə qadınlarda)
- Bağırsaq parazitar infeksiyası
- Anoreksiya nervoza kimi yemək pozğunluqları
- Stress, narahatlıq, depressiya və s. kimi psixi sağlamlıq amilləri
- bəzi dərmanlar
Köpün ciddi səbəbləri
Mədədə köp bəzi ciddi problemlərin əlaməti ola bilər. Bunlar;
- Xərçəng (məsələn, yumurtalıq xərçəngi), qaraciyər xəstəliyi, böyrək çatışmazlığı və ürək çatışmazlığı nəticəsində qarın boşluğunda patoloji mayenin yığılması.
- çölyak xəstəliyi
- pankreas çatışmazlığı
Hansı qidalar köpə səbəb olur?
- Əlavə havanın udulmasına səbəb olan qazlı və fermentləşdirilmiş içkilər.
- Paxla, noxud və mərci kimi paxlalı bitkilər, eləcə də bəzi tam taxıllar qaz əmələ gətirdiyi üçün qaz əmələ gəlməsinə səbəb olur.
- Yağlı qidalar həzmi və mədənin boşalmasını ləngidə bilər. Bunun toxluq üçün faydaları ola bilər (və bəlkə də arıqlamağa kömək edir), lakin şişkinliyə meylli insanlar üçün problem ola bilər.
- Tərkibinə görə sarımsaq və soğan kimi tərəvəzlər qaza səbəb olduğu üçün mədə şişkinliyinə səbəb ola bilər.
- Brokoli və kələm kimi həzm edilməsi çətin olan yaşıl tərəvəzlər köpə səbəb ola bilər.
- Süd və süd məhsullarında (pendir və qatıq kimi) laktoza şişkinlik və qaza səbəb ola bilər.
- Yüksək lif ehtiva edən tam taxıllı qidalar da mədə şişkinliyinə səbəb ola bilər. Bəzi meyvələr (portağal, ərik, alma kimi) qaz əmələ gətirdiyi üçün şişkinliyə səbəb ola bilər.
- Tərkibində yüksək miqdarda fruktoza olan qurudulmuş meyvələr qazın sıxılmasına səbəb olduğu üçün şişkinliyə səbəb ola bilər.
Köp hansı xəstəliklərin əlaməti ola bilər?
- İrritabl bağırsaq sindromunun (İBS) əsas simptomu mədə şişməsidir. İBS xəstələrinin əksəriyyəti şişkinlik yaşayır və onların təxminən 60% -i şişkinliyi ən pis simptom kimi bildirir. Bu qrup xəstələrdə mədə şişkinliyi qarın ağrısından daha çox narahat edir. FODMAP adlanan karbohidratlar, xüsusilə irritabl bağırsaq sindromu olan insanlarda şişkinlik və digər həzm simptomlarına səbəb ola bilər. Buna görə də yüksək FODMAP tərkibindən (buğda, soğan, sarımsaq, brokoli, kələm, gül kələm, artishok, lobya, alma, armud, qarpız) qaçınılmalıdır. Bu qidaların bir çoxuna həddindən artıq maraq varsa, nizam-intizamlı bir pəhriz izlənməlidir.
- Çölyak xəstəliyinin əhəmiyyətli bir əlaməti qarın boşluğunda şişkinlikdir. Çölyak xəstəliyi orqanizmin müəyyən qidalarda olan qlütenə reaksiyası nəticəsində yaranır. Gluten buğda, arpa və çovdar kimi taxıllarda olan bir proteindir. Lakin burada çölyak olmayan qlüten həssaslığı olan xəstələri fərqləndirmək lazımdır.
- Xora əlaməti olan mədə şişməsi ağrı ilə müşahidə olunur. Mədə və ya onikibarmaq bağırsağın mədə turşusu və pepsin kimi mayelər tərəfindən məhv edildiyi zaman xora meydana gəlir. Bu prosesdə çıxan qaz mədə şişməsinə səbəb olur.
- Dispepsiya qarın yuxarı hissəsində bir aydan çox davam edən ağrı ilə şişkinlik ilə özünü göstərir. Xalq arasında həzmsizlik kimi tanınan və çox da vacib sayılmayan bu problemə görə geğirərək qaz çıxarmaq istəyi yaranır.
- Qəbizlik mədə şişkinliyini artıran faktordur. Su qəbulunun artırılması və fiziki fəaliyyət qəbizliyə qarşı təsirlidir. Qəbizlik üçün tez-tez daha çox həll olunan lif almaq tövsiyə olunur.
- Köp mədə və bağırsaq xərçənginin ilk əlamətləri arasındadır. Xərçəng səbəbiylə mədə şişkinliyi artmağa davam edir.
Köpə necə diaqnoz qoyulur?
Mütəxəssis həkim tərəfindən aparılan müayinə və ümumiyyətlə xəstənin şikayətləri əsasında diaqnoz qoyulur. Köpün səbəbini müəyyən etmək üçün qarın nahiyəsi rentgen və ya ultrasəs müayinəsi ilə çəkilməli, nəticə alınmazsa endoskopiya və kolonoskopiya aparılaraq qəti diaqnoz qoyulmalıdır.
En yaxsi kop dermani
Bağırsaqlarda köp olmasının səbəblərindən biri də fermentativ aktivliyin aşağı olmasıdır – bu, öd ifrazının azalması və ya mədəaltı vəzin fəaliyyətinin zəifləməsi nəticəsində baş verir. Bu zaman ödqovucu təsir göstərən və tərkibində inulin olan dərman bitkilərindən dəmləyib içmək lazımdır:
- Dağtərxunu – 100 qram
- Andız kökü – 100 qram
- Udi hindi – 100 qram
- Qızılçətir otu – 50 qram
Bu bitkiləri bir-birinə qarışdırıb, qarışıqdan 2 xörək qaşığı üç stəkan suda termosda dəmləyib və gündə 3 dəfə yeməkdən əvvəl bir stəkan için, acı olsa bal əlavə etmək olar.
Köpmə bəzən mədə mənşəli ola bilir, yəni ki, yemək yeyilir, amma normal həzmə getmir, sanki mədədə yığılıb qalma hissi olur. Bu çox hallarda mədədə turşu ifrazının azalması zamanı baş verir.
- Zəncəfil – 100 qram
- Kəcəvər – 100 qram
- Yovşan – 100 qram
- Zəyərək – 100 qram
Bitkilər yuxarıdakı formada dəmlənib içilir.
Köpmə halı daha çox bağırsaq mənşəli də olur, bağırsaqların hərəki fəallığının azalması nəticəsində baş verir. Bu zaman iti addımlarla gəzmək lazımdır. Gündə 5 km yerimək bağırsaqları işləməyə məcbur edir, həmçinin tərkibində efirli birləşmələr olan dərman bitkiləri də bağırsaqların hərəki fəaliyyətini artırır.
- Cirə toxumu 100 qram
- Razyana toxumu 100 qram
- Qaraqınıq otu 100 qram
- Pişikotu kökləri 100 qram
- Gəcəvər kökü 100 qram
Bitkilərin hərəsindən 100 qram bir-birinə qarışdırın, qarışıqdan 2 xörək qaşığı üç stəkan suda dəmləyin, yeməkdən əvvəl bir stəkan için.
Köp qarın boşluğunda həcmin artması səbəbindən nəfəs darlığına və ürək döyüntüsünə səbəb ola bilər.
Masaj
“Evdə köpə nə yaxşı gəlir?” deyə düşünürsünüzsə, qarın masajı tövsiyə oluna bilər. Köp problemi olan 80 adamın iştirak etdiyi araşdırmada xəstələrə üç gün ərzində gündə iki dəfə 15 dəqiqəlik qarın masajı edilərək şişkinlik şikayətlərinin azaldığı müəyyən edilib.
Dərmanlar
Həyat tərzinin dəyişməsinə və pəhriz müdaxilələrinə baxmayaraq mədə şişkinliyi azalmırsa, həkimə müraciət edilməlidir. Həkim köpün tibbi səbəbini aşkar edərsə, tibbi müalicəyə başlayacaq. Müalicənin bir hissəsi olaraq, həkim vəziyyətdən asılı olaraq dərmanlar təyin edə bilər.
İstinad :
