Uşaqlarda qızdırma
Valideynlərin ən çox qorxduğu vəziyyətlərdən biri də övladlarının qızdırmasıdır.Əslində qızdırma orqanizmə tez-tez daxil olan bakteriya və viruslara qarşı orqanizmin normal reaksiyasıdır.Diqqətlə idarə olunarsa faydalı müdafiə mexanizmidir.
Normal şəraitdə minimum və maksimum temperatur neçə dərəcə olmalıdır?
Normal bədən istiliyi 36,5-37,5 arasındadır və orta hesabla 37 dərəcə hesab olunur. Bədən istiliyi yaşa, fəaliyyət səviyyəsinə və günün vaxtına görə dəyişir. Kiçik körpələrin bədən istiliyi böyük uşaqlar və böyüklərdən daha yüksəkdir. Yenidoğulmuşlarda orta bədən istiliyi 37,5 dərəcədir. Səhər saatlarında bədən istiliyi aşağı olduğu halda, axşam saatlarında 0,5 dərəcə yüksək olur.
Körpələrdə və uşaqlarda neçə dərəcə qızdırma təhlükə göstəricisidir?
Körpələrdə (36 aya qədər) 38 dərəcədən yuxarı, daha böyük uşaqlarda isə 37,8 dərəcədən yuxarı hərarət hərarət sayılır. Ətraf mühitdə çox isti olmaq və ya uşağa qalın paltar geyindirmək, xüsusilə kiçik körpələrdə bədən istiliyini müvəqqəti olaraq artıra bilər. Ancaq hərarəti aşağı saldıqda və ya uşağın paltarını yüngülləşdirdikdə qızdırma düşmürsə, bu, əsl qızdırma ola bilər.
Uşaqlarda qızdırma necə ölçülməlidir?
Temperatur ağızdan, alından, qulaq kanalından, qoltuqaltından və düz bağırsaqdan ölçülə bilər. Aneskal ölçü uşağı narahat etdiyi üçün praktikada çox istifadə edilməyən bir üsuldur. Kiçik körpələrdə qoltuqaltı ölçü, bir az böyük uşaqlarda isə qulaq kanalının ölçülməsi həkimlər tərəfindən ən çox seçilən və tövsiyə edilən üsullardır.
Uşaqlarda niyə qızdırma olur?
3-5 gün davam edən qısamüddətli qızdırmaların ən çox görülən səbəbləri yuxarı və aşağı tənəffüs yollarının infeksiyaları, ishal və qusma ilə müşayiət olunan mədə-bağırsaq infeksiyaları və xüsusilə qızlarda sidik yollarının infeksiyalarıdır. Bunlardan pnevmoniya, menenjit, revmatik xəstəliklər, bədxassəli xəstəliklər qızdırma yarada bilər. Uşaqlarda bəzi peyvəndlərdən sonra və diş çıxarma dövrlərində də yüngül qızdırma ola bilər.
Hansı hallarda həkimə getməliyəm?
- 3 aya qədər qızdırmalı bütün uşaqlar həkimə aparılmalıdır.
- Dərinizdə qızdırma ilə səpgilər varsa
- Hərarətin azalmasına baxmayaraq narahatlıq davam edərsə
- Nəfəs almaq çətin və tez-tez olarsa
- Əgər öskürək, xırıltı, qulaq ağrısı, mədə, boğaz ağrıları, davamlı qusma, tez-tez ishal, sidiyə çıxarkən yanma, sidiyin rənginin dəyişməsi, qidalanmada çətinliklər varsa
- Fontanelinizdə qabarma və şişlik varsa
- Əgər uşağınızın hərarəti 2 yaşından azdırsa 24 saatdan çox, 2 yaşdan yuxarıdırsa 3 gündən artıqdırsa
- Ağızda quruluq, göz yaşının olmaması, göz almasının və fontanelin çökməsi, sidik miqdarının azalması kimi maye itkisi əlamətləri varsa
- Vaxt itirmədən həkimə müraciət edilməlidir.
Qızdırmanı necə salmaq olar?
Uşağın temperaturu yüksəldikdə titrəməsi normaldır. Qalın paltarlar uşağın qızdırmasının daha da artmasına səbəb olur. Bu səbəblə uşağa qalın paltar geyindirilməməli, soyuq olduğunu əsas gətirərək üstü örtülməməlidir. Qızdırması olan uşağın olduğu otağın temperaturu 21-22 dərəcə arasında saxlanılmalıdır. Qızdırma tərləmə və tənəffüs sürətini artırır, maye itkisinin artmasına səbəb olur. Uşağa çoxlu maye verilməlidir. Əgər qızdırma çox yüksəkdirsə, ilıq su yuyundura bilərsiniz (29-32 dərəcə) və ya nadir hallarda vanna qəbul edə bilərsiniz, lakin heç vaxt uşağı soyuq nəm dəsmal və ya çarşafla sarmayın və ya uşağı birbaşa soyuq duşun altına qoyun. Bu tətbiqlərə əlavə olaraq, uşağın yaşına və çəkisinə uyğun dozada qızdırma salan şərbət və şamlardan istifadə edilə bilər. Yadda saxlanması lazım olan məqamlardan biri də odur ki, uşaqlarda aspirin qızdırmasalıcı kimi istifadə edilməməlidir.
Febril qıcolma (Fever Convulsion) nədir?
Ailələrin 30%-ə qədəri febril tutmalar zamanı uşağının qızdırmasının olduğunu bilmir. Ən çox 6 aydan 5 yaşa qədər uşaqlarda müşahidə olunur. Qızdırma adətən 38C-dən yuxarı olur. Febril qıcolma ailələr üçün çox qorxulu bir vəziyyət olsa da, əslində uşağa zərər verən bir vəziyyət deyil. Məşhur inancın əksinə olaraq, qızdırma tutması epilepsiya, şikəstlik və ya ölümə səbəb olmur. Qızdırma tutması olan uşaqda gözlərdə qıcolmalar, sıçrayışlar, göyərmələr və huşunu itirmələr əmələ gələ bilər. Bu vəziyyətdə ediləcək ilk şey sakit qalmaqdır. Bu vəziyyətin uşağa qalıcı zərər verməyəcəyini bilmək təsəllivericidir. Belə olan halda uşağın sağa-sola vurmasının, yıxılmasının, özünə zərər verməsinin qarşısı alınmalıdır. Uşağınızı qucağınıza alıb arxası sizə dönük, başı yana dönmüş və başı bir az aşağı olan vəziyyətdə tuta bilərsiniz. Tənəffüs yolunu açıq saxlamaq və ən yaxın sağlamlıq mərkəzinə müraciət etmək ən yaxşı addımdır. Febril qıcolmaların 90%-i hər halda 10 dəqiqə ərzində özbaşına dayanır.
Alovlu tutma nədir?
Ailədə qızdırma tutması keçirən fərd varsa, risk artır. Uşağın son peyvənd edilməsi riski artırır. Ən çox viral infeksiyalar zamanı müşahidə olunur. Adətən infeksiyanın ilk günündə müşahidə olunur. Tez-tez 39 dərəcədən yuxarı qızdırmalarda görülsə də, 38-39 dərəcə arasında da görülə bilər.
İstinad : medicalpark.com.tr / yeditepehastanesi.com.tr