21 heftelik hamilelik

21 həftəlik hamiləlik yolundasınız. Bu yolda sizin hər həftə bələdçiniz olan Analar.az sizə doğru yolu göstərəcəkdir. Həftə-həftə hamiləlik prosesinin necə olması, nələrə diqqət etməyinizlə bağlı bir çox məlumatı təqdim edirik. Bu prosesdə 21-ci həftə hamiləliyin ən xoş həftələrindən hesab olunur, doğuşa qalan vaxtın yaxınıaşdığını göstərir.  Birinci trimestrdəki şikayətlərin aradan qalxdığı və qarının ananı ciddi şəkildə yoracaq qədər böyümədiyi bu həftədə körpənin inkişafı və qadın orqanizminin doğuşa hazırlanması sürətlə davam edir.  Bəs, hamiləliyin 21-ci həftəsində ana və körpədə hansı dəyişikliklər müşahidə olunur?  Burada 21 həftəlik hamiləlik haqqında bilmək lazım olan hər şey var.

Hamiləliyin 21-ci həftəsində anada dəyişikliklər :

Hamiləliyin 21-ci həftəsində ananın orqanizmindəki dəyişikliklərin sürətləndiyini açıq şəkildə hiss etmək olar.  Qarın kənardan baxıldığında asanlıqla nəzərə çarpacaq şəkildə böyüdü.  Uşaqlığın ölçüsünün göbək səviyyəsini aşması ilə ağırlıq mərkəzi dəyişdiyindən, bu həftə gələcək anaların tarazlıq problemi yaşamaları ehtimalı var.  Körpənin yuxu rejimi formalaşmağa başladıqda, yuxu və oyaqlıq saatlarını hiss etməyə başlaya bilərsiniz.  Bu nizam tam olaraq qurulana qədər anaların gecə yuxusuna körpənin hərəkətləri mənfi təsir göstərə bilər.  Yuxu çatışmazlığını qarşılamaq üçün gün ərzində qısa istirahət və yuxu saatları edilə bilər.  Gələcək analar həm doğuş üçün əzələləri gücləndirmək, həm də sidik qaçırma kimi neqativ halların qarşısını almaq üçün çanaq dibi məşqlərinə başlaya bilərlər.

Bu məşğələlər sidiyi tutar kimi çanaq dibinin büzülməsi və sidiyə çıxarkən edilən rahatlama hərəkətlərinin təkrarlanması şəklindədir.  Bunlardan başqa hamiləliyin 21-ci həftəsində gözləyən analarda görülə biləcək problemlər və dəyişikliklər arasında aşağıdakılar var:

• dəridə çatlar
• Baş, bel və ayaq ağrısı
• diş ətlərində həssaslıq
• Həzmsizlik, mədə yanması və qəbizlik kimi həzm problemləri
• əhval dəyişməsi
• Aşağı qan təzyiqi və başgicəllənmə
• istilik basması
• Ödem
• qarın içərisində gərginlik
• Ayaqlarda artan təzyiq səbəbiylə varikoz damarları
• Səhər bulantıları
• qəribə hamiləlik istəkləri
• Ağrılı və ya həssas döşlər
• Yorğunluq və yuxu problemləri
• Genişlənmiş uşaqlıqdan qaynaqlanan ‘dairəvi çanaq ağrıları’
• Baş ağrısı
• Burun qanaması
• Şişkinlik və qəbizlik
• ayaq ağrısı
• şişmiş əllər və ayaqlar
• sidik yolu infeksiyaları
• vaginal infeksiyalar
• Üzdəki tünd dəri və ya qəhvəyi ləkələr “xloazma” və ya “hamiləlik maskası” kimi tanınır.
• Yağlı, sızanaqlı dəri
• Normaldan daha qalın və parlaq saçlar görünə bilər.

Bundan əlavə, gələcək analara 18-21 – ci həftələrdə Tetanoz peyvəndi tətbiq olunur.  Xalq arasında 21 həftəlik peyvənd olaraq da bilinən bu peyvənd iki doza şəklindədir və ikinci doza birinci dozadan 4 həftə sonra verilir.  Peyvənddən sonra bəzi qol ağrıları və yüngül qızdırma baş verə bilər.

Bədəninizin qidalanmadan başqa yüksək yağ səviyyələri istehsal etməsi səbəbindən sızanaqların əmələ gəlməsi normadan yuxarı qalxa bilər.  Hamiləliyin 21-ci həftəsində anada baş verən dəyişikliklər arasında olan sızanaq artımına qarşı ağızdan sızanaq dərmanı qətiliklə tövsiyə edilmir.  Dərman qəbul etmək körpəyə zərər verə biləcəyi üçün heç bir məhsuldan istifadə etməmək daha sağlam bir addım olardı.  Bununla belə, dəmir əlavəsinə başlamaq lazımdır.

Hamiləliyin 21-ci həftəsində görünə bilən başqa bir dəyişiklik və ya narahatlıq varikoz damarları kimi tanınır.  Progesteron səviyyəsinin artması ilə ortaya çıxan varikoz damarları bu müddətdə görülə biləcək bir vəziyyətdir.  Bundan əlavə, topuqlarda, üzdə və ayaqlarda nazik damarlar intensivləşir.  Bununla belə, nazik varikoz damarları narahatedici təsir göstərmir.  Onların adətən doğuşdan sonra öz-özünə keçdiyi də məlumdur.

Körpəyə qida və oksigen təmin edən plasentanın hamiləliyin 21-ci həftəsində, orta qarın səviyyəsində körpəyə uyğun olması gözlənilir.  Orta xəttə yaxın və aşağıda olarsa, plasentanın 24-32 həftə arasında yüksəlmə ehtimalı var.  Çox aşağı olarsa, bu, Plasenta Previa adlanır və əgər plasenta doğum kanalının qarşısındadırsa, ananın normal doğuşuna mane olan bir vəziyyətdir.  Belə bir vəziyyətdə normal doğum gözləyən anada həddindən artıq qan itkisinə və xoşagəlməz vəziyyətlərə səbəb ola bilər.  Plasentanın aşağı olduğu hallarda, bəzi gələcək analarda, daha çox 34-38 həftələr arasında qanaxma görülə bilər.  Bu vəziyyətdə, gələcək ananı izləyən həkimə məlumat verilməlidir.  Əgər plasenta doğum kanalını bağlamırsa, doğuş başlayıbsa və çox qanaxma yoxdursa, normal doğuş baş verə bilər.

21 Heftelik Hamilelikde Körpenin İnkişafı:

21-ci həftə körpə inkişafı baxımından çox əhəmiyyətlidir və körpə bu həftədə sürətlə böyüməyə və inkişaf etməyə davam edir.  Qida ehtiyaclarını plasentadan qarşılasa da, bu həftələrdə tez-tez az miqdarda amniotik maye udmağa başlayır.  Bu vəziyyət udma refleksinin inkişafı və dad hissi ilə əlaqələndirilir.  Mekonium adlı nəcis bağırsaqlarda yığılmağa başlayır və bu nəcis doğuşdan sonra çıxır.

Sürətlə inkişaf edən digər hiss eşitmədir.  Bu həftələrə qədər ananın bədənindəki səsləri eşidə bilən körpəniz 20-21 ci  həftələrlə birgə xarici dünyadan gələn səsləri eşitməyə başlayır.  Xarici səslərin körpənin hərəkətlərini tətiklədiyi hiss oluna bilər.  Körpənin bədən istiliyini saxlamağa kömək edən lanuqo adlı bir tük təbəqəsi meydana gəlir.  Bu təbəqə doğumdan əvvəl yox olacaq.  Bundan əlavə, körpənin qaşları və saçları tədricən böyüməyə başlayır.  Ürək döyüntüləri güclənir və stetoskopun köməyi ilə eşidilir.  Beyin inkişafı və sümük iliyinin formalaşması sürətlə davam edir.  Toxunma duyğunun kəşfi ilə körpə ana bətnində ətrafdakı toxumalara və göbək kordonuna toxunmağa başlayır.

Hamiləliyin 21-ci həftəsində körpənin hissləri inkişaf etməyə davam edir.  Dad hissi inkişaf etdikcə, yemək vərdişlərinizdən xəbərdar olur.  Şokolad kimi şirin yeməklər yeyirsinizsə, daha çox hərəkət edər.  Kənardan gələn işıq və səs-küy səviyyələrindən getdikcə daha çox xəbərdar olur.

21 həftəlik Körpənin Cinsiyyəti Dəyişərmi?

Əksər gələcək valideynlər körpələrinin cinsini 21 həftəyə qədər öyrənirlər.  Bəzi hamiləliklərdə cinsiyyət çox erkən mərhələlərdə görünsə də, əksər hallarda 18-20 həftələr arasında istənilən vaxt edilən ətraflı ultrasəsdə cinsiyyət görülə bilər.  Bəzən ultrasəs müayinələrində körpənin duruş bucağı uyğun olmadığı üçün cinsiyyət görünməyə bilər.  Hamiləliyin 21-ci həftəsində ultrasəs müayinəsi zamanı körpənin mövqeyi uyğun olarsa, cinsini həkim asanlıqla təyin edər.  Bu həftə verilən cinsiyyət məlumatlarında körpənin cinsiyyət orqanı müəyyən inkişaf səviyyəsinə çatdığı üçün səhv nisbəti çox aşağıdır.

 21 həftəlik Körpənin ultrasəs görüntüsü:

Gözləyən ana və ataların körpələrini daha ətraflı görə bildiyi bu həftələrdə ultrasəs müayinələri daha zövqlü hala gəlir.  21-ci həftədə körpənin ayaq-bədən nisbəti xüsusilə rəngli ultrasəslərdə müşahidə olunduğu kimi daha balanslı olur.  Ölçü baxımından konkret misal gətirmək üçün demək olar ki, 21 həftəlik körpə böyük banan ölçüsünə çatıb.  Dil, burun və dodaqlar kifayət qədər qabarıq hala gəldi və ultrasəsdə körpənin üz cizgiləri araşdırıla bilər.  Ultrasəs zamanı körpə yatmış və ya hərəkət edə bilər.  Körpənin oyaq və aktiv olduğu saatlarla üst-üstə düşən görüşlər zamanı əl və ayaqlarını koordinasiyalı şəkildə hərəkət etdirməyi öyrənən körpənizin ətrafındakı hər yerə toxunaraq toxunma duyğusunu kəşf etdiyini görə bilərsiniz. Ultrasəs şəklinin bir nüsxəsi sizin istəyinizlə həkim tərəfindən sizə veriləcək.

Hamiləliyin 21-ci həftəsi neçə aylıqdır?

Hamiləliyin 21-ci həftəsi beşinci aya uyğundur.  Ona görə də deyə bilərik ki, hamiləliyin 21-ci həftəsində neçə aydır sualına cavab axtaran ana gələcək analar 5 aylıq hamilədirlər.  Bu həftələrdə aşağı düşmə kimi erkən riskləri ehtiva edən ilk trimestrdən həftələr keçdi və hamiləliyin ən zövqlü dövrlərinə keçid edildi.  Xüsusilə 30-cu həftədən sonra böyüyən körpə ilə ananın bədəni gərginləşəcəyi üçün bu həftə bəzi körpə hazırlıqlarını aradan çıxarmaq faydalı olacaq.  Bu həftə çöldə uzun saatlar keçirməyi tələb edən körpə alış-verişi kimi son dövrə buraxıldıqda çətin ola biləcək işləri görmək üçün çox yaxşı vaxtdır. Yenə də bel, mədə və qasıq ağrılarının qarşısını almaq üçün çox ayaqda qalmamanızı və əyilib qalxmaq kimi belinizi yoracaq fəaliyyətləri minumuma endirməyinizi məsləhət görərdik.

21 həftəlik Körpənin boyu və çəkisi :

21-ci həftə körpə inkişafı baxımından çox əhəmiyyətli bir həftədir və bu həftədə boy və çəki artımı göz qabağındadır.  Bu həftədə körpənin boyu təxminən 19-20 sm, çəkisi isə təxminən 300-350 qramdır.  Ətraflı ultrasəs müayinəsi zamanı həkim tərəfindən boy və çəki ölçüləri aparılır və sizə körpənin inkişafı ilə bağlı lazımi məlumatlar veriləcəkdir.  Bundan əlavə, bu müayinə zamanı körpənin orqan inkişafı, ürək kameraları, cinsiyyət orqanları və fiziki görünüşü ilə bağlı ətraflı qiymətləndirmə aparılır.  Körpənin sağlam bir şəkildə böyüməyə və inkişaf etməyə davam etdiyini təyin etmək üçün ən əhəmiyyətli addım bu həftələrdə edilən ətraflı nəzarətdir.  Problem yoxdursa, növbəti müayinə üçün vaxt təyin olunur.  Bu müayinələrin vaxtında aparılması həm ana, həm də körpə sağlamlığı üçün çox önəmlidir.

21 heftelik hamilelik de körpenin hereketleri necedi?

21 həftəyə çatan hamilə qadınlar tez-tez körpələrinin tez-tez hərəkət etdiyini hiss edirlər və bu vəziyyətə alışmaq üçün bir az vaxt lazım ola bilər.  Əgər ultrasəs müayinəsi körpənin oyanma saatlarına təsadüf edirsə, körpənin tez-tez hərəkət etdiyi, qollarını və ayaqlarını koordinasiyalı şəkildə istiqamətləndirdiyi, toxunduğu, əsnədiyi və hətta müxtəlif jestlər etdiyi görülə bilər.  Bu həftələrdə ana bətnində kifayət qədər yerə sahib olan körpə ən aktiv dövrlərini yaşayır.  O, yumruq , təpik kimi hərəkətləri yerinə yetirir və bunlar əzələ inkişafı üçün vacibdir.  Həftələr irəlilədikcə körpənin böyüməsi ilə əlaqədar olaraq ana bətnindəki yaşayış sahəsi daraldığından hərəkətlilik azala bilər.

Hamiləlik zamanı Omega 3

Omeqa 3 yağ turşuları hamiləlik dövründə həkim nəzarəti altında istehlak edildikdə həm ana sağlamlığına, həm də körpə inkişafına müsbət təsir göstərən bir əlavə növüdür.  Omeqa 3-ün faydalarına vaxtından əvvəl doğuşun qarşısını almaq, aşağı düşmə riskini azaltmaq, hamiləlik zəhərlənməsinin qarşısını almaq və doğuşdan sonrakı depressiya riskini minimuma endirmək daxildir.

Heyvan və bitki kimi iki fərqli mənbəyə malik olan əlavələr arasında bitki mənşəli olanlar qoz, fındıq, küncüt, semizotu, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər və soyadır.  Heyvan mənşəli soyuq suda yaşayan balıqlar, otlaqlarda bəslənən inək və ya qoyun kimi heyvanların ət və süd məhsulları və yumurta kimi qidalardır.  Tərkibində omeqa 3 olan qidalar kimi qeyd olunan bu qidalar arasında heyvani məhsullar hamiləlik dövründə tez-tez istehlak edilməsi tövsiyə edilən məhsullardır.  Həkimin nəzarətində kifayət qədər miqdarda istehlak edilərsə, sinir sistemi, beyin və göz sağlamlığı ilə yanaşı ürək, damar və ruh sağlamlığı da ana üzərində müsbət təsir göstərməyə başlayacaq.  Omeqa 3 əlavələri qəbul edən anaların da körpələrində allergik xəstəliklərə tutulma ehtimalı azdır.  Bu qida əlavələri sayəsində körpələrin immun sistemlərindən tutmuş yuxu rejiminə qədər hər cəhətdən müsbət təsirləndiyi də məlumdur.

      Hamiləliyin 21-ci həftəsində baş ağrısının səbəbi nədir?

Baş ağrıları 21 heftelik hamilelik dəgörünə bilər, lakin uzun müddət davam edən və həkim məsləhəti ilə verilən dərmanların kömək etmədiyi baş ağrıları zamanı həkimə müraciət edilməlidir.  Ehtimal az olsa da, bu, preeklampsi və ya hamiləlik zəhərlənməsi kimi həyati təhlükə yarada bilən təhlükəli vəziyyətin əlaməti ola bilər.  Preeklampsi hamiləliyin ikinci yarısında bəzi qadınlara təsir edə bilər.  Ancaq bu baş ağrısının kifayət qədər su içməməsi ilə əlaqəli olma ehtimalı daha çoxdur, buna görə də susuz qalmamaq üçün diqqətli olmaq lazımdır.  Gündə ən azı 8 orta stəkan maye istehlak edilməlidir.  Su, şirə, süd istehlak edilə bilər.

Diqqət edilməli şeylər :

qan dövranında qan artımı;  selikli qişalara və damarlara basacağı üçün;  huşunu itirmə, burun tıkanıklığı, isti basma və daha tez-tez tərləmə hisslərinə səbəb olur.  Əgər siz də başgicəllənmə və halsızlıq hiss edirsinizsə, aşağıdakılara diqqət yetirməlisiniz.

– Qanda şəkərin aşağı düşməsi başgicəllənmə və huşunu itirməyə səbəb ola bilər.  Qan şəkərinizin düşməsinə imkan verməmək üçün ac qalmamağa diqqət edin, yeməkləri atlamayın və yeməklər arasında sağlam qidalar qəbul edin.  Qoz, fındıq, badam, təzə meyvə və qurudulmuş meyvələr kimi aclığınızı yatıracaq qidaları həmişə yeyin,

– Təmiz havaya çıxın,

– Əgər uyğun yerdəsinizsə, uzanıb ayaqlarınızı havaya qaldırın,

– Oturduğunuz və ya uzandığınız yerdən qalxarkən yavaş və sakitcə qalxın,

– Əgər belə hallarla qarşılaşsanız, həkiminizə məlumat verin.

        21 heftelik hamilelik de qidalanma

“Hamiləsən, iki nəfərlik yeməlisən” kimi sözlər eşidə bilərsiniz.  Çox ac olsanız belə bu sözə inanmayın.  Hamiləliyin ilk 6 ayında normal vaxtdan 300 kalori çox istehlak etmək kifayətdir.  Bu miqdar əkiz gözləyənlər üçün 500-600 kalori ola bilər.  Son 3 ayda normal vaxtdan 600-800 kalori daha çox istehlak edə bilərsiniz.  Bu miqdar əkiz hamiləliklərdə də arta bilər.  Normal hamiləlikdə gündə 2000-dən çox kalori qəbul etmək lazımsız olacaq və artıq çəki olaraq sizə qayıdacaq.

Sağlam və təbii qidalarla qidalansanız, ehtiyacınız olan vitamin və minerallarla zəngin qidalanacaqsınız.

Kofeinli içkilərdən çəkinin.  Əgər hamiləlikdən əvvəl qəhvə vərdişiniz varsa, hamiləlik dövründə bu vərdişi nəzarət altına alın.  Çünki kofein;  C vitamini kalsium və dəmirin udulmasına mənfi təsir göstərir.

Hamiləlik dövründə qida zəhərlənməsindən də qorunmalısınız.  Bunun üçün aşağıdakılara diqqət yetirməlisiniz:

– Yumurta və toyuqda olan salmonella bakteriyasına diqqət yetirin.  Bu yeməkləri bişmiş istehlak edin.  Çiy əllə toxunsanız, əllərinizi və toxunduğunuz səthləri çox yaxşı yuyun,

– Pasterizə olunmamış süd və süd məhsullarından istifadə etməyin.  Bu cür qidalardan listeria bakteriyalarının yoluxma riski var və bu, körpənin həyatı üçün təhlükə yarada bilər,

– Toksoplazmaya qarşı da diqqətli olmalısınız.  Heyvanların, xüsusən də pişiklərin nəcislərində parazitdir.  Bişməmiş və ya az bişmiş ət istehlak etməyin, çünki çiy ət vasitəsilə də yoluxa bilər.  Tərəvəz və meyvələri yaxşıca yuyun

– Yemək hazırlamazdan əvvəl və sonra əllərinizi yaxşıca yuyun.

Əgər hamiləliyin 21-ci həftəsindəsinizsə, ümumi müayinə, ətraflı ultrasəs müayinəsi və ya rutin analiz üçün ginekoloq və mama həkiminizə müraciət edə bilərsiniz.  Hamiləlik təqibi zamanı həkiminizin tövsiyə etdiyi fasilələrlə müntəzəm olaraq müayinə görüşlərinizə gələrək həm özünüzün, həm də körpənizin sağlamlığını qoruya bilərsiniz.