Cinsiyyet hesablama metodlari
Hamiləlikdən əvvəl tətbiq olunan bəzi Cinsiyyet hesablama metodlari
ilə körpənin cinsiyyətinin müəyyən edilməsi qədim zamanlardan bu günə qədər hər zaman maraq mövzusu olmuşdur. Bu səbəbdən də hər cəmiyyətdə bu mövzudan çıxarılan və çevrələrdə təsvir edilən müxtəlif üsullar mövcuddur. Ancaq həqiqət budur ki, bu tövsiyələrdən hər hansı birinin körpənin cinsini təyin etməkdə təsirli olduğuna dair heç bir sübut yoxdur. Məsələn, insanlar arasında belə izah olunur ki, cinsi əlaqəyə girəcəyi günlər və ya valideynlərin qidalanması, cinsi əlaqənin növü ilə bağlı müxtəlif üsullar körpənin cinsiyyətini müəyyən edə bilər, amma bunların hamısı sadəcə şayiədir, bir təsiri olduğu göstərilməyib.
Bundan əlavə, körpənin cinsini seçmək məqsədi ilə aşağıda təsvir edilən bu və digər üsullardan istifadə etməyin etik çatışmazlıqları var. Körpələrin cinsiyyətinin əvvəlcədən müəyyən edilməsi və ona uyğun olaraq arzu edilən cinsdə körpələrin dünyaya gətirilməsi təbiətdəki bəzi incə tarazlıqları poza bilər. Əslində cütlüklərin çoxu “önəmli olan körpənin sağlam olmasıdır” fikrini ən doğru şəkildə düşünür. Normalda doğulan oğlan və qız uşaqlarının sayı demək olar ki, bərabər olur.
Unutmayın ki, bəzi üsulları sınayan və arzuladığı cinsi əldə edənlər sırf təsadüfdür. Oğlan və ya qız iki variant olduğundan, hansı üsul sınanmasından asılı olmayaraq, əlli faiz uğur şansı var. Onu ümumiyyətlə tutmaması mümkün deyil. Ona görə də belə hekayələrə etibar etmək olmaz. PGD adlı genetik üsuldan başqa körpənin cinsiyyətini təyin etmək üçün heç bir üsul yoxdur, hamısı vaxt itkisidir.
Hamiləlik kişi reproduktiv hüceyrəsi (sperma) və qadın yumurtasının birləşməsi nəticəsində baş verir. Qadın yumurta hüceyrəsi yalnız X xromosomunu ehtiva edir, Y xromosomu qadında tapılmır. Kişi spermasının bəzilərində X xromosomu, bəzilərində isə Y xromosomu var. X xromosomu olan sperma qadının yumurtasını dölləyirsə, iki X birləşir (XX) və körpə qız olur. Y xromosomu olan sperma qadının yumurta hüceyrəsini dölləsə, X və Y birləşəcək (XY) və körpə oğlan olacaq. Yəni cinsiyyəti qadının yox, kişinin sperması müəyyən edir.
Bu gün körpənin cinsiyyətini təyin etmək üçün istifadə edilə bilən ən qabaqcıl və qəti diaqnoz üsulu PGD-dir (prekonsepsiya genetik diaqnoz – PGD). Beləliklə, süni mayalanma ilə döllənmə əməliyyatları zamanı mayalanmış embriondan hüceyrə alınaraq müayinə edilir, xromosom xəstəlikləri ilə yanaşı cinsiyyət də araşdırılır. Əgər hüceyrə istənilən cinsdəndirsə, embrion ana bətnində yerləşdirilir. Bir çox ölkələrdə etik və tibbi təsirlərə görə cinsi müəyyən etmək üçün istifadə etmək qadağandır. Bu üsulla cinsini 100% dəqiqliklə təyin etmək olar.
Cinsiyyət testi metodu
Ana və atanın qidalanması ilə bağlı üsullar
Bütün dünyada bununla bağlı yazılan və izah edilən bəzi təkliflər olsa da, onların heç birinin effektivliyi sübuta yetirilməyib.
🔹Çin təqvimi metodu
Bu üsulla müəyyən yaşlarda və müəyyən aylarda cinsi əlaqəyə girərək körpənin cinsiyyətinin müəyyən edilməsi hədəflənir, lakin elmi əsası və sübutu olmadığı üçün burada bu üsulun təfərrüatları açıqlanmır. Belə üsulların heç bir təsiri yoxdur.
🔹Shettles Medotu
Landrum Sheetles adlı həkimin hazırladığı üsul Y xromosomunun X xromosomundan daha sürətli olması və daha az yaşamasına əsaslanır. Bu məntiqlə qadının yumurtlama zamanına yaxın (yumurtlamadan az əvvəl və ya sonra) cinsi əlaqəyə girərsə, körpənin oğlan olma ehtimalının yüksək olacağını müdafiə edir. Əksinə, o, ovulyasiya vaxtından 2-4 gün əvvəl cinsi əlaqəyə girərsə, körpənin qız olma ehtimalının artacağını müdafiə edir. Hər gün bədən istiliyini ölçməklə və ya servikal mucusun dəyişməsinə baxaraq və ya bəzi sidik testləri ilə yumurtlama anını anlamaq lazımdır. Bu metodun cinsi müəyyən etməkdə nə dərəcədə uğurlu olduğu mübahisəlidir.
🔹Whelan metodu
Shettles prinsipinin əksini müdafiə edən bir üsuldur. Elizabeth Whelan bunu belə təsvir edib . Oğlan körpə üçün yumurtlamadan 4-6 gün əvvəl cinsi əlaqənin olması lazım olduğunu iddia edərkən, qız körpə üçün yumurtlamadan 2-3 gün əvvəl cinsi əlaqənin olması lazım olduğunu müdafiə edir. Shettles metodu ilə ziddiyyət təşkil edən bu metodun təsiri də mübahisəlidir.
🔹Ericsson Albumin Metodu
Dr. Ericsson tərəfindən izah edilən üsulda kişidən alınan sperma X və Y xromosomları ehtiva edən sperma kimi ikiyə ayrılmağa çalışılır, lakin bu ayrılma prosesi çətin olduğu üçün 100% aydın bir ayrılma əldə edilə bilməz və müvəffəqiyyət 100 % deyil. Əgər oğlan körpə istənilirsə, Y xromosomunu ehtiva edən bölgədə sperma ilə IUI (peyvənd) üsulu ilə hamiləliyə cəhd edilir. Əgər qız körpə istənilirsə, X xromosomunu ehtiva edən bölgədə sperma ilə peyvənd olunmağa cəhd edilir. Bu metodun tətbiqi etik və hüquqi baxımdan etiraz doğursa da, 70-80% uğurlu olduğu və elmi baxımdan mübahisəli olduğu bildirilir.
🔹Mikrosort metodu
Bu üsul Ericsson metodu ilə eyni məntiqə əsaslanır, lakin spermatozoidləri X və Y şəklində qruplara bölmək üçün fərqli üsuldan istifadə edilir. Bu üsulda axın sitometriyası və FISH metodlarından istifadə edilir. Bu üsulla alınan sperma IUI (peyvənd) və ya süni mayalanma üsulları ilə uşaqlıq yoluna verilir. Təxminən 70-80% müvəffəqiyyət nisbətləri bildirilir.
🔹BabyChoice Metod (Selnas Method)
Bu üsul qadın yumurta hüceyrəsinin səthinin zaman-zaman fərqli qütbləşməyə məruz qalması məntiqinə əsaslanır. Yəni yumurta hüceyrəsi bəzi dövrlərdə X və Y xromosomları olan spermanı özünə çəkərkən, bəzi dövrlərdə onları itələyir. Bu dövrləri müəyyən edən bir təqvim yaradılaraq, hər cinsdən olan körpənin həmin dövrdə cinsi əlaqəyə girməsinin istənilməsi təmin edilir. Ana və ya ata və ya sperma və yumurta hüceyrəsinə heç bir müdaxilə, ayrılıq və s. edilməz, ancaq cütlüklər qurulan təqvimə uyğun cinsi əlaqədə olmalıdırlar. Bu təqvimi yaratmaq üçün cütlüklərin bəzi məlumatları və qanları analiz üçün İsveçrədəki laboratoriyalarına göndərilir. Sonra cütlüklərə təqvimləri göndərilir. Onlar 1997-ci ildən bəri istifadə etdikləri üsulla cinsiyyətin müəyyən edilməsində 87% müvəffəqiyyət əldə etdiklərini bildirirlər.
Ultrasəs müayinəsi ilə yanaşı, hamiləlik zamanı amnosentez (ana bətnindən amniotik mayenin çıxarılması) və ya xorion villus biopsiyası və kordosentez kimi üsullarla aparılan xromosom müayinələri də körpənin cinsiyyətini təyin edir. Bu müayinələrdə qadın (XX) və ya kişi (XY) xromosom quruluşu müşahidə edilir.
Bunlara əlavə olaraq evdə cinsiyyət təyini testləri istehsal edilmişdir. Bu testlər zamanın 80%-də düzgün cinsi müəyyən edə bilsə də, bəzi çatışmazlıqlara görə tövsiyə edilmir və bəzi ölkələrdə qadağandır.
QIZ VƏ OĞLAN HAMİLƏLİYİNİN FƏRQİ NƏDİR?
Qız və oğlan hamiləliyi arasında fərq varmı? Eynimidir?
İnsanlar arasında qız və oğlan uşağı daşıyan hamilə qadınların şikayətləri, əlamətləri , hətta qarnının forması arasında müəyyən fərqlərin olduğu barədə məlumatlar var, lakin bunların heç bir elmi əsası yoxdur.
Qız və oğlan hamiləliyi ilə bağlı yanlış fikirlər:
Qız və ya oğlan uşağı ilə hamilə qalmaqla ananın zövqü və istəyi arasında heç bir əlaqə yoxdur. Ananın şirin və ya turş yeməklərə can atması körpənin oğlan və ya qız olmasına dəlalət etmir.
Qız və oğlan hamiləliklərinin müddəti arasında heç bir fərq yoxdur. Hər iki halda hamiləlik orta hesabla 38-40 həftə davam edir və sonra doğum baş verir.
– Qız və oğlan hamiləlikləri arasında keysəriyyə əməliyyatı tələbi və ya qeysəriyyə əməliyyatı nisbətlərində fərq yoxdur
– Qız və ya oğlanın normal doğulmasının daha çətin və ya asan olmasının heç bir fərqi yoxdur.
– Ananın qarnının sivri və ya yuvarlaq olması və ya böyük/kiçik olması körpənin qız/oğlan olduğunu göstərmir.
Hamiləlik dövründə ürəkbulanma, qusma, yüksək təzyiq, axıntı, ləkə, qanaxma, aşağı düşmə riski kimi əlamət və şikayətlər baxımından qız və oğlan anaları arasında heç bir fərq yoxdur.
– Qız və oğlan övladına hamilə olan gələcək analar üçün çəki artımında heç bir fərq yoxdur.
– Ananın həddindən artıq yuxulu olması körpənin qız və ya oğlan olmasına dəlalət etmir.
Qız/oğlan körpəsi olmaq üçün birinci və ya ikinci hamiləlik tamamilə əlli əlli şansdan asılıdır. Birinci və ikinci arasında cins bölgüsündə heç bir fərq yoxdur.
Xülasə:
Hamiləlik dövründə heç bir əlamət və şikayət körpənin oğlan və ya qız olması ilə bağlı deyil, qız hamiləlikləri və oğlan hamiləlikləri oxşar xüsusiyyətlərə malikdir.
İstinad :https://www.kadinsagligidoktoru.com/