39 heftelik hamilelik

Hamiləlik ana üçün bir çox duyğuları ehtiva edən bir dövrdür.  Bu dövrdə uşaq gözləyənlərin ağlına gələn suallara cavab tapmasını, lazımsız narahatlıq və qorxunun qarşısını almasını mümkün edir.  Bunun üçün hamiləliyin ümumi gedişatı haqqında fikir sahibi olmaq vacibdir.  Hamiləliyin 39-cu həftəsi ilə bağlı sualları məqalənin davamında tapa bilərsiniz.

39 heftelik hamilelik neçe aydır?

Hamiləliyin 39-cu həftəsi 9 ayın tamamlandığı və 10-cu aya yaxınlaşdığı bir dövrdür.

Hamiləlik birinci, ikinci və üçüncü trimester olmaqla 3 əsas qrupa bölünür.  Birinci trimestr;  Körpənin hüceyrədən dölə çevrildiyi, hüceyrə bölünməsinin çox sürətlə getdiyi, körpənin ürək döyüntülərinin eşidildiyi dövrdür.  İkinci trimestrdə körpənin kiçik orqanları bir az daha böyüməyə və funksional olmağa başlayır.  Üçüncü trimestr körpənin çəki artımının sürətli olduğu, körpənin postnatal vəziyyətinə yaxınlaşdığı və orqanların tam yetkin olduğu hissədir.  39 həftəlik hamilə olan bir qadın üçüncü trimestrin sonuna yaxınlaşır, körpə doğuşa hazırdır.  39-40 həftəlik doğulan körpələr ‘müddətli (dövlət) doğum’, yəni ‘vaxtında doğulmuş’ sayılır.

39 həftəlik körpənin inkişafı nə qədərdir?

Hamiləliyin 39-cu həftəsində körpə demək olar ki, doğum uzunluğuna və çəkisinə çatmışdır.  Bu həftədə körpənin başdan dabanına qədər uzunluğu təxminən 50 sm, çəkisi isə 3200-3600 qramdır.

Orta hesabla körpənin doğum uzunluğu 45-55 sm, çəkisi isə 2500-4500 qram arasında dəyişir.  Bu diapazonlardan kənarda ölçüləri olan körpələr də ola bilər.  Bu hər zaman problem yaratmır.  Körpənin inkişafında mühüm parametrlərdən biri də körpənin ana bətnində böyüməsinin nizamlı olaraq davam edib-etməməsidir.  Böyümə müntəzəmdirsə, körpənin daha aşağı/daha çox çəkisi olması problem yaratmaya bilər.  Bu vəziyyətlə bağlı ətraflı məlumat almaq istəyən valideyn olmaq istəyənlərin öz həkimlərinə müraciət etmələri daha düzgün olardı.

Onun çəhrayı dərisi indi ağarmağa başlayır (hətta daha tünd dəri olanlar belə ağımtıl görünəcək, çünki piqmentlər hələ inkişaf etməmişdir).  Dərinin altında yeni dəri təbəqələri əmələ gəlir.  Onun başı artıq çanaq boşluğuna düşmüş ola bilər, bu, nəfəsinizi asanlaşdıracaq, lakin yeriməyinizi çətinləşdirəcək.  Dərinin altında yeni dəri təbəqələri yaranır və körpənizin dərisi dəyişir.

Orqan inkişafı:

Hamiləliyin 39-cu həftəsində körpənin orqanları xarici aləmdə tam gücü ilə işləməyə başlayıb.  Ancaq bu, hamiləliyin son günlərini daha az əhəmiyyətli etmir.  Doğuşa qədər olan müddətdə körpənin beyin və ağciyər inkişafı davam edir, körpə həftədə təxminən 200 q qəbul etməyə davam edir və doğuşa hazırlanır.  Ona görə də başqa bir vəziyyət olmasa, doğum üçün bir az daha gözləmək zərərli olmazdı.

İmmun sistemi :

Ana bətnində inkişaf etməyə davam edən körpələr 13-cü həftədən plasenta vasitəsilə anadan antikor alırlar.  Müxtəlif mikroorqanizmlərə qarşı olan bu ana antikorları doğuşdan sonrakı ilk bir neçə ay ərzində körpəni infeksiyalardan qorumağa kömək edir.  Antikorların anadan körpəyə keçməsi 13-cü həftədən başlasa da, bu ötürülmənin əksəriyyəti hamiləliyin son həftələrində baş verir.  Bu səbəbdən körpənin immun sistemi 39-cu həftədə güclənməyə davam edir.

39 heftelik hamilelik de anadakı dəyişikliklər :

Əgər 39 həftəlik hamiləsinizsə, özünüzü nəhəng kimi hiss etməyiniz tamamilə normaldır.  Böyüyən uşaqlığınız çanaq və qarın boşluğunun çox hissəsini doldurduğu üçün daha da genişlənmək üçün yer yoxdur.  Psixoloji olaraq narahat, həyəcanlı, təşvişli və hətta qorxmaq da normaldır.  Bəzən əsəbi ola bilərsən, bəzən isə hədsiz dərəcədə xoş ola bilərsən.  Bu cür emosional dalğalanmalar çox yaygındır.  Amma yaxşı xəbər odur ki, bütün bunların keçməsinə cəmi bir neçə gününüz qalıb.

Doğuş yaxınlaşdıqca ananın orqanizmində hazırlıq prosesləri də sürətlənir.  Hamiləliyin 39-cu həftəsində anada ən çox görülən simptomlar aşağıdakılardır:

39-cu həftədə körpənin hərəkətləri nəticəsində körpənin başı ananın uşaqlıq boynuna (serviks) doğru mövqe tutur.  Bu həftə körpələr ananın çanağının aşağı hissəsinə doğru enirlər.  Körpənin uşaqlıq boynuna yaxınlaşması ilə serviksdəki təzyiq artır.  Bu vəziyyət nəticəsində uşaqlıq boynu daha incə, qısa və yumşaq olur.  Bu vəziyyət efasman adlanır.  Efasman ana orqanizminin doğuşa hazırlaşdığı ən konkret göstəricilərdən biridir.

Uşaqlıq boynunun genişlənməsi:

Doğumun baş verməsi üçün uşaqlıq boynu silinmə və dilatasiya proseslərini tamamlamalıdır.  Servikal genişlənmə kifayət qədər səviyyəyə çatdıqda, doğuş başlayır.  Efasman və dilatasiya prosesləri bəzi qadınlarda bir neçə həftə ərzində yavaş-yavaş inkişaf etdiyi halda, bəzi qadınlarda doğuşdan qısa müddət əvvəl sürətlə baş verir.

İshal :

Ananı doğuşa hazırlayan və uşaqlıq boynunun açılmasını təmin edən “prostaqlandinlər” adlanan hormonların səviyyəsinin artmasıdır.  Bu hormonlar həm də nəcisin (nəcisin) yumşaldılmasına və anada ishala səbəb ola bilər.

Mədə yanması :

Mədə yanması və reflü kimi simptomlar hamiləlik dövründə ümumi şikayətlərdir.  39-cu həftə mədə yanması və turşuluq olması kimi simptomların şiddətinin artdığı bir dövrdür.  Bunun səbəbi ana bətnində olan körpənin ölçülərinin getdikcə böyüməsi və bu vəziyyətin qarın boşluğunda mədə, bağırsaq kimi orqanlara təzyiq göstərməsidir.  Qarın boşluğunda həcmin artması mədənin iş rejiminə təsir edə bilər və reflüyə səbəb ola bilər.

Qəhvəyi rəngli axıntı :

Uşaqlıq boynu hamiləlik boyu uşaqlığın təhlükəsizliyini təmin etmək üçün selikli tıxac istehsal edir.  Bu selikli tıxac bakteriya və virus kimi mikroorqanizmlərin uşaqlıq yoluna daxil olmasının qarşısını alır.  Ancaq hamiləliyin sonrakı mərhələlərində uşaqlıq boynunun açılması ilə bu tıxac düşür.  Anaların  ’39 cu həftə qəhvəyi axıntım gəldi nə etməliyəm?’,”39 cu həftə qanaxma normaldırmı?” kimi suallar vermələrinə səbəb olur.  Bu selik tıxacının 39-cu həftədə bir qədər qanla bədəndən atılması normaldır.  Beləliklə, bu vəziyyətdən narahat olmaq lazım deyil.  Ancaq qanaxmanın şiddətli olmadığı və ya uzun müddət davam etdiyi hallarda həkimə müraciət etmək lazımdır.

Su gəlməsi :

Bəzən amniotik maye doğuş başlamazdan əvvəl gələ bilər.  Bu vəziyyət adətən hamiləliklərin təxminən 15% -ində baş verir.  Normal şəraitdə, amniotik maye doğuş zamanı körpə ilə gəlməlidir.  Ancaq uşaqlıq membranlarının yırtılması ilə amniotik suyun gəlməsi;  Doğuş sancılarından əvvəl və ya doğum zamanı doğumun ilkin mərhələsində də yaşana bilər.  Körpənin yaşadığı amniotik mayenin azalması saatlar keçdikcə bir dezavantaja çevrilir.  Bəzi həkimlər belə bir vəziyyətdə 12 saata qədər gözləyərkən, bəziləri körpənin ürək döyüntüsü normal olduğu müddətcə 12-24 saat gözləyə bilər.  Bu gözləmə müddətində həkim və mamaça doğumu başlatacaq məşqlər etməlidir.  Əgər sancılar başlamazsa, həkim süni doğumu tövsiyə edə bilər (süni oksitosin hormonu verməklə doğuşu oyandırmaq üçün).  Bu prosesdə körpə normal doğuşla dünyaya gəlmirsə, həkim qeysəriyyə əməliyyatı tövsiyə edəcək.

Vajinadan su ilə partlayan bir şar kimi birdən-birə çox miqdarda mayenin çıxması doğuşun başladığına işarədir.  39-cu həftədə anadan  su gəlməsi gözlənilən və normaldır.

Sancılar :

39-cu həftədə sancılar bədənin doğuşa hazırlığı kimi qəbul edilə bilər.  Braxton Hicks daralmaları olaraq da bilinən bu hazırlıq sancılar uşaqlıqda gərilmə və ya kramp kimi hiss edilə bilər.  Bu sancılar adətən bədənin ön hissəsində hiss olunur və ananın mövqeyini dəyişməsi ilə azalır.  Sancıların uşaqlığın yuxarı hissəsində hiss edilməsi və daha nizamlı və tez-tez olması doğumun başladığını göstərir.

Bu sancılar bədəninizi doğuşa hazırlayır.  Bu sancılar qeyri-müntəzəm olaraq gəlir.  Bu sancılar mövqeyinizi dəyişdirdiyiniz zaman və ya istirahət etdiyiniz zaman yox olur.  Sancılar qarın boşluğunun ön bölgəsində meydana gəlir.  Ancaq bu sancılar doğuş əlamətləri ilə qarışdırılmamalıdır.

Bel ağrıları:

Son həftələrə yaxınlaşdıqca bel ağrılarınız bir az da arta bilər.  Ağrılarınızı duş və ya isti kompres ilə sakitləşdirə bilərsiniz.

Bəzi qadınlarda hamiləliyin sonuna doğru çəki artımı ilə bağlı narahatlıqlar artır.  Hamiləlik dövründə ideal çəki 11-13 kq arasındadır.  Bu nisbət adamdan adama dəyişir.  Hamiləlikdən əvvəl çəkdiyiniz çəki də bu təsirə malikdir.  Əgər aldığınız çəki sizi narahat edirsə, mütəxəssislə danışa bilərsiniz.

Ultrasəs görüntüsü :

39 həftəlik ultrasəs görüntülərində həkiminiz körpənizin mövqeyinə, ürək dərəcəsinə, hərəkətlərinə və amniotik mayenin miqdarına baxacaq.

Körpəniz doğum mövqeyini almalıdır.  O, yəqin ki, başını aşağı salmış vəziyyətdə dayanıb, başı çanaq boşluğuna qoyub gözləyir… İdeal doğuş vəziyyətində körpənin üzü ananın onurğasına baxmalıdır.  Amma onun üzü sağda, solda və ya öndə ola bilər.  Belə hallarda körpə doğulana qədər ideal vəziyyətə gələ bilir.  Əks təqdirdə, həkim körpəni əl ilə çevirməyi təklif edə bilər.

39 həftəlik körpə görüntülərində körpə hələ də başı yuxarı, yəni oturmuş vəziyyətdə dayana bilir.  Doğuşdan əvvəl körpələrin 96 faizi başıaşağı çevrilir.

Körpənin doğuşa qədər arxa duruşunun səbəbləri;  körpə o həftə yaşıdları ilə müqayisədə kiçikdir, amniotik maye lazım olduğundan artıqdır və daha əvvəl doğum edənlərdə uşaqlıqda boşluq var.  Arxada dayanan körpələrin keysəriyyə ilə doğulması şərti yoxdur.  Təcrübəli həkim, ana və körpə üçün normal doğuş üçün riskli ola biləcək hər hansı bir sağlamlıq vəziyyəti olmadığı təqdirdə normal doğuşlar edə bilər.  Anadangəlmə doğuşların təxminən 50 faizi normal doğulur.

Araşdırmalar göstərir ki, istirahət edərkən uzanmaqdansa oturmağa üstünlük verən anaların körpələrinin son 3 ayda başıaşağı çevrilmə ehtimalı daha yüksəkdir.

39 həftəlik hamiləlikdə körpə bətnində haradadır?

Hamiləliyin 39-cu həftəsində göbəkdən uşaqlığın zirvəsinə qədər ölçüləndə orta hesabla 16-18 sm-dən çoxdur.  Bu nisbət adamdan adama dəyişir.  Özünüzü başqaları ilə müqayisə edərək narahat olmaq əvəzinə bir mütəxəssisdən kömək almağı seçə bilərsiniz.  Bu, həm sizə sağlam məlumat verəcək, həm də narahatlıqlarınızı müəyyən qədər nəzarətdə saxlamağa kömək edəcək.

39 heftelik hamilelik de nə etmək lazımdır?

Hamiləliyin sonunun yaxınlaşdığı bu dövrdə doğumu asanlaşdıracaq bəzi üsullar ana və ata namizədləri tərəfindən sınana bilər.  Bu üsullar bunlardır:

• Gəzinti:Ananın hamiləliyin sonuna doğru hərəkət etməsi çətinləşsə belə, gəzinti körpənin doğuş üçün düzgün mövqe tutmasına kömək edə bilər. Həmçinin, dik vəziyyətdə qalmaq, körpənin çanaqda aşağı enməsinə səbəb olaraq doğumun başlanğıcını dəstəkləyə bilər.
• Döşlərin ucunu masaj etmək : Məmə ucunun oyandırılması nəticəsində orqanizmdə oksitosin adlı hormonun ifrazı artır.  Oksitosin uşaqlığın büzülməsinə səbəb olan bir hormondur.  Buna görə də, oksitosinin daha çox ifraz olunması doğumun başlamasına kömək edir.
• Cinsi münasibətdə olmaq : 39-cu həftə, həkimlər tərəfindən başqa hal nəzərdə tutulmadıqda, cinsi əlaqə üçün gec bir dövr deyil. Hətta belə fikirlər var ki, spermadakı prostaqlandinlər və orqazm zamanı qadın orqanizmində ifraz olunan oksitosin doğuşu asanlaşdırır.  Bu səbəbdən 39-cu həftədə cinsi əlaqədə olmaq doğuş baxımından faydalı ola bilər.  Bununla belə, yadda saxlamaq lazımdır ki, bu fəaliyyət zamanı qorunma cinsi yolla ötürülən infeksiyalara qarşı görüləcək tədbirlər arasında birinci yerdədir.

39-cu həftə hamiləliyin istənilən vaxt baş verə biləcəyi dövrlərdən biridir.  Buna görə də gələcək analar və atalar doğuşa hazır olmalıdırlar.  Doğumun baş tutacağı xəstəxanaya çatdırılma, xəstəxanaya yerləşdirmə zamanı lazım ola biləcək geyim və materiallar kimi məsələlərə hazırlaşmaq vacibdir.  Bundan əlavə, bu müddət ərzində həkimlə təmasda olmalı və son hadisələrdən həkimi məlumatlandırmalısınız.  Yenə bu prosesdə qan təzyiqi, bədən çəkisi, fetal ultrasəs kimi nəzarət testlərinin olması böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Hamiləliyin 39-cu həftəsində qidalanma necə olmalıdır?

• Porsiyonlarınız kiçik olmalıdır.  Yeməkləriniz tez-tez ola bilər.
• Bol su içməyə davam etməlisiniz.
• Kalsium ehtiyacınızı pendir, süd və qatıqdan ödəyə bilərsiniz.
• Lifli qidalardan istifadə edə bilərsiniz.  Yulaf lifli qidaya yaxşı nümunədir.  Yulafla hazırlanmış müxtəlif yeməkləri araşdıra bilərsiniz.  Bu şəkildə müxtəlif ləzzətləri sınaya bilərsiniz.
• Hər gün meyvə və tərəvəz istehlak etməlisiniz.  Onların yaxşı yuyulduğundan əmin olmalısınız.
• Dəmir ehtiyaclarınız üçün günəşdən faydalana bilərsiniz.
• A, B, D, E vitaminləri kimi vitaminlərə ehtiyacınız var.  Bu ehtiyacları qidanın köməyi ilə qarşılaya bilərsiniz.

Qeysəriyyə Doğuşları:

Bəzi gözləyən analar üçün keysəriyyə ilə doğuş risksiz doğuş kimi görünsə də, araşdırmalar göstərir ki, keysəriyyə ilə doğuşun risk nisbəti normal doğum qədərdir.  Üstəlik, keysəriyyə əməliyyatında əməliyyat riskinə girmiş olur .  keysəriyyə əməliyyatı; məcburi vəziyyətlərdə həyata keçirildiyi zaman həyat xilasetmə xüsusiyyətinə görə çox əhəmiyyətli və zəruri bir əməliyyatdır.  Bunu özbaşına etmək ana və körpənin öz təbiətini yaşamasına mane olur.

Bəzi gələcək analar keysəriyyə əməliyyatından və onun mənfi cəhətlərindən çox qorxurlar.  Qeysəriyyə əməliyyatının mənfi cəhətləri bunlardır:

• Əməliyyat riskləri,
• Körpə doğum kanalından keçmədiyi üçün onurğa sütununu sığallanmayacaqdır.  Bu səbəbdən həkimlər keysəriyyə əməliyyatı ilə doğulan körpələrin onurğasını masaj edir,
• Körpələr normal doğuş zamanı tənəffüs yollarında olan ifrazatı daha çox xaric edə bilirlər.  Qeysəriyyə əməliyyatında tibb bacısı doğuşdan sonra bu ifrazatları şlanqla çəkir,
• Ana körpəsini dünyaya gətirmədiyi üçün körpəni psixoloji cəhətdən qəbul etmək çətin ola bilər.  Normal doğum etmədiyi üçün uzun illər hirs və günahkar hiss edə bilər.  Belə bir vəziyyət varsa, peşəkar yardım tələb oluna bilər,
• Süd ifrazını təmin edən prolaktin hormonunun gec aktivləşməsi kimi səbəblərdən ana südü gec gələ bilər.

Xəstəxanalarda keysəriyyə ilə əməliyyatdan əvvəl ana qeysəriyyə əməliyyatı ilə bağlı riskləri qəbul etdiklərini bildirən bir sənəd imzalamalıdır.  Bu səbəbdən bu risklərdən bəzilərini əvvəlcədən bilmək faydalıdır.  Ağlınıza gələn hər şeyi həkiminizdən soruşmalısınız.  Əgər həkiminiz tibbi nöqteyi-nəzərdən keysəriyyə yolu ilə doğuş etməyiniz lazım olduğunu deyirsə, normal doğumda israr etməyin.  Özünüzü bütün imkanlara hazırlayın.  Sizin və körpənizin sağlamlığı üçün təklif olunan tibbi imkanlara müqavimət göstərməyin.

Diqqət edilməli şeylər :

İndi doğum yaxınlaşır, 39 heftelik hamilelik həftəsində daha diqqətli olmalısınız.  Bu həftələr ərzində xəstəxananızdan çox uzağa getməməlisiniz.  Doğuşla bağlı mənfi şərhlərə və lazımsız təkliflərə qulaq asmayın .  Sakitcə yoqa və meditasiya ilə məşğul olmağa davam edin.

Qanaxmanın olduğu zaman, körpənizin hərəkətlərində azalma hiss edirsinizsə, suyunuz pozulursa və ya özünüzdə hər hansı bir anormallıq olduğunu hiss edirsinizsə, gecikmeden həkiminizə müraciət etməlisiniz.

Həkimlər gələcək anaların hər şikayətinə ciddi yanaşırlar.  Hazırda dünyanın hər bir doğum otağında həkimlər və mamaçalar doğum başındadılar.

Hamiləlik həm stresli, həm də həyəcanlı bir prosesdir.  Hamiləlik dövründə prosesin ümumi gedişatı haqqında məlumat sahibi olmaq, lazımi nəzarətləri etmək və həkimlə təmasda olmaq həm ana, həm də körpə sağlamlığı üçün vacibdir.  Sağlam günlər arzulayırıq.