37 heftelik hamilelik

Hamiləlik prosesi təxminən 40 həftəlik dövrü əhatə edir.  Bu həftələr trimestr adlanan 3 hissəyə bölünür ki, bu da özlüyündə 3 ay olur.  Bu trimestrlərin üçüncüsü 28 həftə ilə 40 həftə arasında müəyyən edilir.  Üçüncü trimestr gələcək ana üçün həm fiziki, həm də emosional olaraq olduqca çətin ola bilər.  Körpənin 37-ci həftənin sonunda müddətə çatdığı qəbul edilir.  Bu həftə ərzində gələcək ananın ödem, ağrı kimi müxtəlif şikayətləri ola bilər.  Bu şikayətlərə əlavə olaraq, körpənin hərəkətliliyinin artması, Braxton-Hicks adlı doğuşa hazırlayan sancılar, tez-tez sidiyə getmə, reflü, hemoroid, döşlərdə həssaslıq və süd istehsalı və ya yuxu problemləri kimi müxtəlif vəziyyətlərdə baş verə bilər.

37 həftəlik körpənin çəkisi təxminən 3-4 kiloqrama çatır.  Körpənin həzm sistemində mekonium adlanan yapışqan yaşıl nəcislər əmələ gəlməyə başlayır və körpə doğuş zamanı ilk nəcisini etməyə hazır olur.  Bu həftə doğulan körpələrin bədənində lanuqo adlanan qısa tüklər də ola bilər.  İlk hamiləliyini keçirən analarda körpənin aşağıya doğru yerləşdirildiyi də müəyyən edilir.  Bu vəziyyətlə, gələcək ananın yaşadığı şikayətlərə qarın altındakı təzyiq əlavə olunur.  Bütün bu vəziyyətlər xaricində 37-ci həftədə həm ananın, həm də körpənin yaşadığı dəyişikliklərlə maraqlanırsınızsa, məqalənin davamını izləyə bilərsiniz.

37 heftelik hamilelik nece ay edir?

Hamiləliyin 37-ci həftəsi tam 9 ay 1 həftəlik dövrə uyğun gəlir.  Gələcək ana hamiləliyin üçüncü trimestrindədir və doğuşa orta hesabla 3 həftə qalır.  Bu müddət ərzində körpənin boyu qarpız tumundan kahı ölçüsünə qədər böyüyüb.

37 – ci həftə nələr olur?

37-ci həftədə gözləyən anaların qarşılaşdıqları ən çox sual, körpənin aşağı düşüb-düşməməsidir.  Xalq arasında bu şəkildə qoyulan sualın elmi olaraq sual vermək istədiyi körpənin başının doğum kanalında olub-olmamasıdır.  Yerləşmə və ya yüngülləşmə də  olaraq da bilinən bu vəziyyət doğumdan 1 ay əvvəl və ya doğumdan dərhal əvvəl baş verə bilər.  Körpənin başını aşağı saldığı mövqe dəyişikliyi gələcək ananın sidik kisəsinə təzyiqi artıra bilər.  Bu dövrdə bel ağrısı və ya tez-tez sidiyə getmə kimi şikayətlər

əsas səbəbi də budur. Bu dəyişikliklərdən başqa, körpənin doğum kanalına girməsi ilə ağciyərlər üçün daha çox bədən sahəsi yaranır və beləliklə, gələcək ananın nəfəs alması asanlaşa bilər.

37-ci həftədən etibarən baş verə biləcək digər şikayətlər aşağıdakı kimi ümumiləşdirilə bilər:

• Ödem: Hamiləliyin bu dövründə xüsusilə qol və ayaqlarda şişkinlik yaşanması normal sayılır. Bəzi gələcək analarda hamiləliyin sonuna doğru burnunda da ödem  ola bilər.
• Bulantı: Ürəkbulanma adətən hamiləliyin ilk 3 ayı (birinci trimestr) ilə əlaqəli bir simptomdur.  Ancaq gec hamiləlikdə ürəkbulanma şikayəti gələcək analar üçün yenidən çətinləşə bilər.  Gözləyən anaların qusma səbəbiylə maye çatışmazlığının qarşısını almaq üçün həkimə müraciət etmələri tövsiyə olunur.
• Reflüks: Sürətlə böyüyən körpənin həzm orqanlarına yaratdığı təzyiq mədədəki maddələrin yemək borusuna qaçmasına səbəb ola bilər və nəticədə reflü şikayətləri yarana bilər.
• Yuxu problemləri: Qadınların əksəriyyəti hamiləliyin 9-cu ayından başlayır.Gələcək ana üçün sidik kisəsi problemlərindən, bel ağrısından, kramplardan və ya ağrılardan asılı olmayaraq, bu vəziyyətin səbəbi nədirsə, yuxu gigiyenasını bərpa etmək çox vacibdir.  Həkimləriniz tərəfindən əksi deyilmədiyi təqdirdə, yuxu problemləri ilə gündəlik maye istehlakının artırılması, kofein istehlakının azaldılması, gün ərzində yüngül məşqlər etmək və ya əlavə bir yastıqla yatmaq kimi müxtəlif tətbiqlərlə mübarizə aparıla bilər.
• Sancılar və ağrılar: Braxton Hicks adlanan sancılar yalançı doğuş sancıları kimi tanınır. Həqiqi doğuş sancılarına və ağrılara hazırlıq zamanı meydana gəldiyi düşünülən bu sancılar zamanı gözləyən analar adətən ağrı hiss etmirlər.  Hamiləliyin sonuna doğru bu hazırlıq sancılarının tezliyində və şiddətində bir qədər artım ola bilər.  Qeyd etmək lazımdır ki, bu yalançı doğuş sancıları kifayət qədər güclü olarsa, uşaqlığın boyun (serviks) bölgəsindəki selik tıxacının düşməsinə və nişanlanma kimi tanınan bir vəziyyətə səbəb ola bilər.Diqqətli olmaq lazımdır, çünki sancıların zamanının və ya şiddətindəki dəyişikliklər əsl doğuş ağrılarını göstərə bilər.

37 ci həftə qasıq ağrısı :

Hamiləlik dövründə baş verən hər bir simptom üçün həkimə müraciət etmək tövsiyə olunur.  Qasıq ağrısı hamiləlik dövründə ən çox rast gəlinən şikayətlər arasındadır və adətən xoşxassəli səbəblərdən yaranır.  Xüsusilə üçüncü trimestrdə körpə doğum kanalına yerləşdiyi zaman çanaq nahiyəsində təzyiqin artması baş verə bilər ki, bu da qasıq ağrılarına səbəb olur.  Qasıq ağrısının həddindən artıq olduğu və ya şiddətinin artdığı hallarda səhiyyə müəssisələrinə müraciət edərək mütəxəssis həkimlərdən dəstək almaq lazımdır.

37  heftelik hamilelik de körpenin inkişafı :

Hamiləliyin 37 həftəsində körpənin hamiləliyin bu dövründə güclü yumruq və təpiklər atması bir az çətindir.  Bu dövrdə gözləyən ana adətən körpənin dönmə kimi hərəkətlərini hiss edə bilir.  Bu dövrdə, uşaqlıq divarı gərilməyə və incəlməyə davam etdikdə, körpə daha çox günəş işığı ala bilər.

Körpənin hərəkətlərini daha az hiss etsəniz belə, hərəkət nümunələrinə və fəaliyyət dərəcəsinə diqqət yetirmək tövsiyə olunur.  Körpənizin təpiklərini sayarkən normadan az hərəkət etdiyini hiss edirsinizsə, sağlamlıq qurumlarına müraciət etməniz və mütəxəssis həkimlərdən dəstək almağınız tövsiyə olunur.  Bu, körpənin ümumiyyətlə daha az aktiv olduğu normal bir vəziyyət olsa da, bəzi hamiləliklərdə hərəkət tərzində dəyişiklik və ya aktivlik dərəcəsinin azalması da göbək bağı ilə bağlı problemləri göstərə biləcəyi üçün şüurlu olunmalıdır.

Ana bətnində olan körpə 37-ci həftədə amniotik maye ilə nəfəs məşqlərinə davam edir.  Beyin və ağciyər strukturlarının inkişafı hələ tamamlanmasa da, bu dövrdə doğulan uşaqlar normal və sağlam həyat sürə bilirlər.

37 – ci həftə körpənin kilosu :

Hamiləliyin 37-ci həftəsində körpənin baş-göbək məsafəsinin uzunluğu orta hesabla 33-34 santimetrdir.  Başdan daban məsafəsi təxminən 48 santimetrdir.  Bu dövrdə körpənin bədən çəkisi təxminən 2,9-3 kiloqrama yaxın olur.

37 – ci həftə doğuş olurmu?

37 həftəlik hamiləlikdən sonra doğulan körpələrə “vaxtından əvvəl doğulmuş” körpələr deyilir.  Bəzən doğuş körpənin əmmə və udma kimi həyati funksiyalarında son dəyişikliklərin baş verdiyi bu dövrdə baş verə bilər.

37 Həftəlik Körpənin ultrasəs görüntüləri:

Hamiləliyin 37 həftəlik ultrasəs görüntülərində körpənizin üz xüsusiyyətlərini aydın şəkildə müəyyən edə və hətta üz ifadələrini görə bilərsiniz.  Doğuşa az vaxt qaldığından körpənizin baş barmağını əmdiyinə şahid ola bilərsiniz.  Əmizmə refleksi üçün zəruri şərt olan bu hərəkət körpənizin barmaqlarını koordinasiyada istifadə edə bildiyini və barmaqları ilə üzünə toxuna biləcəyini də göstərir.  Bu həftə ərzində ultrasəsə getdiyiniz zaman 37 həftəlik körpənin ana bətnində olan görüntüsü nəfəs alarkən görünə bilər.  Amniotik mayenin udulması kimi görülən bu primitiv hərəkətlər, doğuşdan dərhal sonra baş verəcək tənəffüs funksiyasının ilkin məşqi kimidir.

Uşaqlıq divarının incəlməsi səbəbindən bu həftə körpənizin ətrafına daha çox işıq daxil olur.  Ana bətnində olan 37-ci həftəlik körpənin görüntüləri araşdırıldığında körpələrin qəfildən başlarını işığa çevirdiyi və onların mimikalarının ultrasəs ilə müşahidə oluna biləcəyi görülür.  Bundan əlavə, gündəlik həyatda səslərə və işıqlara verilən reaksiyaları kənardan asanlıqla izləyə bilərsiniz.  Bəzən qarnınızın bir hissəsində sünbüllər görə bilərsiniz.

Hamiləliyin 37-ci Həftəsində Diqqət edilməli şeylər :

Gələcək analar 37-ci həftəyə gəldikdə, ən böyük narahatlıq doğum vaxtı və üsuludur.  Təbii ki, doğumun nə vaxt və hansı vaxtda olacağını müəyyən etmək mümkün deyil.  Ancaq bəzi simptomları izləməklə, bədənin doğuşa hazırlaşdığını müəyyən etmək olar.

Hamiləliyin 37-ci həftəsində tez-tez vaginal ağrı və onu müşayiət edən qasıq ağrısı müşahidə edilə bilər.  Körpənizin doğum kanalına girməsi və aşağı basması bu növ ağrıya səbəb ola bilər.

Diqqət edilməli əsas hallardan biri hamiləliyin 37-ci həftəsində qanaxmadır.  Gələn qan bir az yapışqan axıntı şəklində olarsa, “işarələmə” vəziyyətindən danışmaq olar.  Nişan adlanan və doğuma işarə edən selik uşaqlığın açılışını bağlayan və körpəni mümkün mikrob və infeksiyalardan qoruyan tıxacdır.  Bu tıxac doğum başlayanda və ya bəzən doğumdan bir neçə gün əvvəl gələ bilər.  Həkiminizi çağırdığınız zaman o, “nişan ” gəldiyini söyləyəcək və böyük ehtimalla sizi xəstəxanaya çağıracaq.  Doğum çantanızı özünüzlə götürərək tələsmədən evdən çıxmaq faydalı olardı.

Hamiləlik zamanı axıntı :

Hamiləlik dövründə hormonal vəziyyətin dəyişməsi səbəbindən bədəndə bir çox dəyişikliklər baş verir.  Xüsusilə estrogen hormonunun artması səbəbindən ifrazat normal sayılır.  Hamiləlik dövründə ağ selikli axıntı “Leukorrhea” kimi tanınır və narahat olmaq üçün heç bir səbəb yoxdur.  Eynilə, hamiləlik dövründə miqdarına, görünüşünə və quruluşuna görə sarı axıntı görünə bilər.  Normal sayılan hamiləlikdə ağ axıntı hamiləliyin 6-cı həftəsində başlayır, hamiləlik dövründə və hətta ondan sonra da davam edə bilər.  Genişlənmiş vaginal divar, artan qan həcmi və dəyişkən hormonlar hamiləlik zamanı axıntının səbəbləridir.

Hamiləlikdə axıntı körpənizə zərər verməyəcək.  Xüsusilə gələcək analar hamiləlik dövründə qəhvəyi axıntı və ya yaşıl axıntıdan narahatdırlar.  Bütün bunlar gələcək anaya aiddir.  Uşaqlıq boynundakı hormonal dalğalanmalara görə qəhvəyi axıntı çox nadir hallarda aşağı düşmə və ya ektopik hamiləliyin əlaməti ola bilər.  Ancaq bu şərtlərin meydana gəlməsi üçün qəhvəyi axıntı ilə müşayiət olunan ağrı və kramplar görünməlidir.  Bu vəziyyətdə ən yaxşı hərəkət həkimə müraciət etməkdir.

Hamiləlik dövründə iyli axıntının görünüşü adətən qaşınma və şişkinliklə baş verir.  Körpənin az çəkisi və ya vaxtından əvvəl doğulmasına səbəb ola biləcək bu kimi problemlər vacibdir.  İnfeksiya, vaginal flora balansının pozulması və ya cinsi yolla keçən xəstəliklər də səbəb ola biləcək belə hallarda həkimə müraciət etmək düzgün olardı.

    37 heftelik hamilelikdə qidalanma necə olmalıdır?

• Hamiləliyin 37-ci həftəsində qidalanma tez-tez və daha az olmalıdır.
• Zülalla zəngin qidalara üstünlük verilməlidir.
• Daha az duz və şəkərlə qidalanmalıdır.
• Meyvə porsiyalarını şişirtmək olmaz.
• Xüsusilə su istehlakı üçün artırılmalı və gündə orta hesabla 2 litr su içilməlidir.

      37 həftəlik hamiləlikdə cinsi əlaqə necə olmalıdır?

Valideynlər hamiləlik zamanı körpəyə zərər verə biləcəyi qorxusu ilə cinsi əlaqədən qaça bilərlər.  “Hamiləliyin 37-ci həftəsində cinsi əlaqə necə olmalıdır?”, “37.  Həftəlik hamiləlikdə, cinsəllik”, “37 həftəlik hamiləlik və seksuallıq necə olmalıdır?”, “Hamiləliyin 37 həftəsində cinsi əlaqədə olmaq olarmı?” kimi mövzular maraq doğuran mövzulardır.  Hamiləliyin 37-ci həftəsində, xüsusən də həkim heç bir məhdudiyyət qoymazsa, cinsi əlaqə normal şəkildə yaşana bilər.  Ancaq körpənin plasentasının irəlidə olduğu və ya vaxtından əvvəl doğuş riski olduğu hallarda, həkim cinsi əlaqəni qadağan edə bilər.

Hamiləliyin 37 həftəsində çox suyun çox olması nə deməkdir?

Hamiləliyin 37-ci həftəsində həddindən artıq su müxtəlif xəstəliklərdən qaynaqlana bilər.  Çox su;

• körpənin metabolik xəstəliyi
• mədə-bağırsaq problemi
• böyrəklərlə bağlı problem
• Buna ananın şəkər xəstəliyi kimi xəstəliklər səbəb ola bilər.

37 həftəlik hamiləlikdə qaz sancısı olurmu?

Hamiləliyin 37-ci həftəsində bağırsaq hərəkətləri yavaşlayır.  Bağırsaq hərəkətlərindəki bu dəyişiklik hamiləlik zamanı qaz ağrılarına səbəb ola bilər.  Yeməkdən sonra gəzintilər bağırsaq hərəkətlərini artıra və yaşana biləcək ağrıların qarşısını ala bilər.

37 həftəlik hamiləlikdə qrip təhlükəlidirmi?

Hamiləliyin 37-ci həftəsində qripin olmaq önəmlidir .  Gələcək ananın yaşadığı qrip körpəyə də keçə bilər.  Bu vəziyyətdə körpə doğulduqdan sonra nəfəs almaqda çətinlik çəkə bilər və infeksiya əlamətləri ola bilər.  Qrip doğulduqdan sonra müalicə olunmalı və pediatra məlumat verilməlidir.

37 həftəlik hamiləlikdən körpənin ölümü necə bilinir?

Gələcək ananın körpənin hərəkətlərini izləməsi vacibdir.  Körpənin ölümünü körpənin hərəkətlərini hiss etməməklə başa düşmək olar.  Gələcək ana körpənin hərəkətini uzun müddət hiss etmədikdə, şirin yeməklər qəbul edilməli və  uzanaraq mədəyə xəbərdarlıq edilməlidir.  Heç bir cavab yoxdursa, vaxt itirmədən xəstəxanaya getməlisiniz.

Hamiləliyin 37-ci həftəsində parasetomol preparatlarından istifadə etmək olarmı?

Parasetamol yeganə istifadə edilən və təhlükəli olmayan ağrı kəsicidir.

37 həftəlik hamiləlikdə qan təzyiqi niyə yüksəlir?

Hamiləliyin 37-ci həftəsində yüksək təzyiqin yaşanması ağıla hamiləlik zəhərlənməsini gətirir.  Preeklampsi adlanan bu xəstəliyə pəhriz, təzyiqi azaldan dərmanlar, ultrasəs müayinəsi və ciddi həkim nəzarəti ilə qalib gəlmək olar.  Səbəb genetik, həddindən artıq çəki artımı, həddindən artıq duzlu pəhriz ola bilər.

37 heftelik hamilelik de səyahət etmək olarmı ?

Hamiləliyin 37 həftəsində gələcək analara səyahət tövsiyə edilmir.  Xüsusilə, 3 saatdan çox olan təyyarə və avtomobil səfərlərindən çəkinmək lazımdır.

Hamiləliyin 37-ci həftəsində oruc tutmaq olarmı?

Hamiləliyin 37-ci həftəsində oruc tutmaq düzgün deyil.  Bu dövrdə gələcək ana az və tez-tez yemək və bol su içməlidir.  Xüsusilə yay aylarında oruc tutma müddətinin artması gələcək ananın ac və susuz olmasına səbəb ola bilər ki, bu da körpənin sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər.

Doğum  ağrısı və doğumda də dərmandan başqa ağrı kəsici yöntəmlər:

Bu həftələrdə gözləyən anaların ən böyük marağı və diqqəti doğumdur.  Doğuş ağrısından qorxursunuzsa, bunu həkiminiz və mama ginekoloq ilə danışın. Doğum qrupundakı doğum tərəfdarının dərmansız ağrı kəsici üsullardan istifadə edib-etmədiyini soruşa bilərsiniz.  Qeyri-dərman ağrı kəsici üsullar həm ağrının öhdəsindən gəlməyi asanlaşdırır, həm də doğuş zamanı körpənizə lazımsız dərmanların (Epidural anesteziya ilə…) qarşısını alır.  Bu üsulları aşağıdakı kimi sadalaya bilərik:

• Birə bir mama ginekoloq dəstəyi (gözləyən ananın əvvəlcədən görüşəcəyi və güvənəcəyi mama) anaların pozitiv doğum təcrübəsi yaşamasını təmin edir,
• Dincəlmək və sakit qalmaq stress hormonu olan adrenalinin ifrazının qarşısını alır və bədənin təbii ağrı kəsicisi olan endorfinin ifrazına təsir edir.  Rahat  doğuş zamanı ana  daha az ağrı hiss edir və , sancılar zamanı körpənin daha çox oksigen almasına kömək edir.  İstirahətin ən təsirli yollarından biri doğum otağının sıx olmaması və otaqda yalnız axtarılanların və yalnız ehtiyac duyulanların olmasıdır.  Tutqun və isti otaq da istirahət üçün təsirli olur.  Həmçinin, sakitləşdirici və rahatlaşdırıcı musiqi dinləmək dincəlməyə kömək edir.  Ətirlərin də istirahətə böyük təsiri var.  Qoxular beyindəki reseptorları stimullaşdırır və bununla da ağrı hissini azaldır.  Doğuş zamanı çobanyastığı, lavanda və qızılgül qoxularına üstünlük verilə bilər,
• Nizamlı və ritmik nəfəs almaq işləyən əzələlərdə (uşaqlıq əzələlərində) oksigen çatışmazlığını aradan qaldırmaqda çox təsirlidir.
• İsti duş qəbul etmək və ya suya girmək (suda doğuş) doğuşa rahatlaşdırıcı təsir göstərir,
• Gözləyən ananın (xüsusilə bel nahiyəsinin) masajı toxunma duyğusunu aktivləşdirir, beləliklə ağrı mesajlarının beyinə çatmasının qarşısını alır.  Qarın əzələlərinə də rahatlaşdırıcı təsir göstərir.  Bu, sancılar zamanı daha az ağrı hiss olunmasını təmin edir,
• Gələcək ananın fokus səslərinin çıxarılması uşaqlıq boynunun açılmasını asanlaşdırır,
• Doğuş zamanı hipnozdan istifadə sübut olunmuş rahatlaşdırıcı üsullardandır.  Ancaq bunun üçün təlim keçmiş doğum dəstəkçisi lazımdır,
• Həyat yoldaşının dəstəyi (ana və ata namizədə üstünlük verirsə) çox vacibdir.  Doğumu başlatan oksitosin hormonunun (bu həm də sevgi hormonudur) ifrazı həyat yoldaşının dəstəyi ilə maksimuma çatdırıla bilər.

Körpənin ana bətnində doğulmasına çox az vaxt qaldıqda, 37-ci həftədə bu vəziyyətin nə vaxt başlayacağı ilə bağlı narahat olmaq olduqca normaldır.  Həddindən artıq narahatlığın qarşısını almaq üçün, gələcək anaların bu dövrdə özlərinə diqqət yetirmələri və doğum üçün lazımi hazırlıqların tamamlandığından əmin olmaları tövsiyə olunur.